fagot
Kulturalny klarnecista
Ten wpis będzie odmienny od pozostałych, bowiem tym razem podzielę się pewną zabawną historią muzyczną, na dodatek z morałem! Ekhem, ekhem, zaczynamy…
Wśród muzyków grających w orkiestrach na instrumentach dętych krąży ciekawa, a przy tym dość zabawna anegdotka na temat jednego wyjątkowo dobrze wychowanego klarnecisty.
Historia wygląda następująco:
Jest sobie próba orkiestry. Grają jakiś koncert klarnetowy. Wszystko fajnie, pięknie i w ogóle super, tylko że jest jeden poważny, pozornie trudny do przeskoczenia problem: solo klarnetowe jest rozpisane na kilka stron i trzeba przewracać kartki. No więc klarnecista gra, gra, gra, przerywa, przewraca kartkę i gra dalej. Dyrygent każe jednak powtórzyć ten fragment. Klarnecista gra więc jeszcze raz, przerywa, przewraca kartkę i gra dalej.
Dyrygent nieziemsko się wkurzył, sugeruje więc klarneciście, by poprosił któregoś z kolegów z orkiestry – może fagocistę? – aby przewracał kartkę za niego, tak aby klarnecista nie musiał przerywać gry.
Klarnecista wysłuchał, zrozumiał o co biega, więc gra to solo jeszcze raz.
I tu następuje gwóźdź programu… klarnecista dociera do owego feralnego miejsca, fagocista przewraca mu kartkę, a ten… przerywa, mówi “Dziękuję!” i gra dalej.
Dobre wychowanie jest cechą pożądaną, czasami jednak lepiej obejść się bez kulturalnych kłopotliwych podziękowań…
Niesamowicie tajemniczy kompozytor…
Pisze właśnie drugą w swoim życiu pracę licencjacką, tym razem poświęconą włoskiej solistycznej muzyce fagotowej, wydanej w XX i XXI wieku. Ponieważ spora część opisywanych przeze mnie kompozytorów jeszcze żyje i ma się całkiem dobrze, większość informacji na ich temat czerpię ze źródeł internetowych, głównie włosko- i angielskojęzycznych.
W większości przypadków zbieranie informacji poszło gładko, udało mi się sporządzić dla celów mojej pracy mniej lub bardziej skondensowane biografie. Zdarzają się jednak kompozytorzy, o których w źródłach włoskich jest ledwo co, w innych językach – nie ma nic.
Null. Zero. Informacji niet. No, powiedzmy, prawie niet.
Jednym z kilku takich przypadków jest Alessandro Sbordoni. Nigdzie nie ma kompletnej biografii, kompletnego spisu wydanych do tej pory jego kompozycji, właściwie nigdzie nie ma niczego kompletnego na temat tego pana. Same skrawki wiadomości, rozsiane po całym Internecie, a informacje biograficzne udaje mi się znaleźć praktycznie wyłącznie na stronach w języku włoskim.
Kompozytor podobno bardzo znany, aczkolwiek prawdopodobnie tylko we Włoszech, bowiem sądząc po braku informacji na jego temat w tekstach anglojęzycznych wnioskuję, iż poza swoją ojczyzną ten pan pozostaje kompletnie nieznany.
Taka sława, że reszta świata nie ogarnia!
Giacinto Scelsi cz 6
Aktualnie jestem w trakcie pisania pracy licencjackiej. Temat to włoska solistyczna literatura fagotowa wydana po raz pierwszy w XX i XXI wieku. Przybliżam sylwetki kompozytorów, którzy napisali przynajmniej jeden utwór na ten instrument. Jednym z członków mojej “ściśle tajnej super fajnej” listy do opisania jest Giacinto Scelsi.
Parę lat temu przetłumaczyłem wkładkę do jednej z płyt CD z jego muzyką. Jako że nie będę całego tego tłumaczenia wykorzystywał w mojej pracy, umieszczę je tutaj, może komuś kiedyś się przyda ;>
Będę to wrzucał w kilku kawałkach, bo tekstu jest sporo.
– – – –
CZĘŚĆ 6
– – – –
WYZWANIE I NADZIEJA
Tak różnorodna muzyka wymaga nowego podejścia w nauce oraz grze zarówno od dyrygenta jak I muzyków. Nie było wcześniej nikogo, kto uczyłby się lub nauczał muzyki Scelsiego; potrzebne są eksperymenty; perfekcja jest nieuchwytna. Przynajmniej wszystkie techniczne i muzyczne zdolności pod kątem kolorystyki i intonacji, które muzycy nabyli w trakcie nauki, muszą zostać ukazane w pełnej krasie; jednocześnie mechanizmy słuchu i parametry, na jakich opierają się muzycy, by zagrać właściwie i muzycznie, zostają rozciągnięte do nowych poziomów. W końcu, muzycy muszą wykorzystywać i jednocześnie porzucać podstawowe zdolności wymagane do grania każdej muzyki – by były one w stanie sprostać wymaganiom płaszczyzny dźwiękowej umysłu i muzyki Scelsiego.
Główny cel Scelsiego jako artysty i człowieka był skupiony na pożądaniu wsłuchiwania się w siły kosmosu. To pożądanie emanowało z transcedentalnej myśli, gdy poszukiwał boskiej esencji religijności poza granicami geograficznymi i czasowymi. Stosował elementy ze znanych tradycji, by osiągnąć momenty przejścia, odnajdując, poprzez swoją muzykę, wejście do głębokich rzeczywistości wszechświata z nieustraszonym duchem i gorącą nadzieją na uniwersalny pokój.
Riccardo Schulz, 2001
Giacinto Scelsi cz 5
Aktualnie jestem w trakcie pisania pracy licencjackiej. Temat to włoska solistyczna literatura fagotowa wydana po raz pierwszy w XX i XXI wieku. Przybliżam sylwetki kompozytorów, którzy napisali przynajmniej jeden utwór na ten instrument. Jednym z członków mojej “ściśle tajnej super fajnej” listy do opisania jest Giacinto Scelsi.
Parę lat temu przetłumaczyłem wkładkę do jednej z płyt CD z jego muzyką. Jako że nie będę całego tego tłumaczenia wykorzystywał w mojej pracy, umieszczę je tutaj, może komuś kiedyś się przyda ;>
Będę to wrzucał w kilku kawałkach, bo tekstu jest sporo.
– – – –
CZĘŚĆ 5
– – – –
Wielkie Dzieła
Hymnos (1963), trwający około jedenastu minut, jest najdłuższym jednolitym dziełem Scelsiego. Wymaga ono dużej orkiestry podzielonej antyfonicznie na dwie niemalże identyczne grupy, rozmieszczone symetrycznie po obu stronach środkowej osi składającej się z organów, kotłów i perkusji.
Nutą obsesji, tak typową dla Scelsiego, jest D (re), którym dzieło się rozpoczyna. Zachodzą tutaj mikrotonalne wariacje wokół nuty, która walczy o przetrwanie, gdy środek tonalny przesuwa się najpierw do F, a następnie do B-moll. W wymiarach słuchowych i duchowych występują tutaj jasne odniesienia do muzyki orientalnej.
Gdzieś w połowie dzieła, w wyniku nagromadzenia nut pedałowych I ich harmonii, cudownie objawia się aura widmowego chóru – a przynajmniej tak się wydaje – w odkryciu wprawiającym w drżenie kręgosłupa. Przypominające śpiew dźwięki, które się wyłaniają (choć nie są nigdzie zauważalne w zapisie nutowym), stanowią nawiązanie do tytułu, Hymnos, greckiego słowa, od którego wzięło się określenie „hymn”.
Hurqualia (1960) było pierwszym orkiestrowym dziełem Scelsiego napisanym u szczytu dojrzałości kompozytora. Podobnie jak w Hymnos, Scelsi skupia się na jednej nucie—w tym wypadku, na różnych nutach dla każdego z czterech instrumentów. Ogólne wrażenie dzieła koresponduje poniekąd z tradycyjnym pojęciem konstrukcji symfonicznej w czterech częściach. Podtytuł Scelsiego, któremu nikt spośród słuchających dzieła z dystansu nie jest w stanie zaprzeczyć, brzmi: „Inne Królestwo”. Hurqualia („h” jest nieme) ukazuje wstrząśniętego Scelsiego: muzyka jest gwałtowna, impulsywna, głośna, szybka.
Pierwsza część, rodzaj wprowadzenia lub uwertury, rozpoczyna się łagodnie dziękami przypominającymi podobną do mantry sylabę „Om”. Stopniowo przemienia się w masywną I destruktywną eksplozję instrumentów dętych i perkusji. Perkusja bierze aktywny udział, a bębny uderzane są con la mano—ręką—zamiast pałeczek, w sposób przypominający grę na indyjskich tabla. Koniec następuje nieoczekiwanie, pojedynczym uderzeniem w bęben.
Druga część wprowadza napięcie innego rodzaju, z opanowaną strukturą i pod płaszczykiem spokojnego wyrazu. Centralnym punktem skupienia jest naturalne B, które przechodzi do tercji małej (D naturalne) i przeskakuje na kłócące się i nierozwiązane Cis. Element melodyczny z gwałtownymi akcentami rytmicznymi podkreślony zostaje w trzeciej części. Część czwarta, podobie jak pierwsza, zaczyna się w Es, ale prawdziwe pole wyłania się jako B. Ta część jest z całego dzieła najbogatsza i najbardziej złożona. Bębny znów zostają użyte jak tabla, a ogromne grupy klastrów wprowadzają dzieło w gwałtowny klimat.
Hurqualia zostało napisane na flet piccolo, dwa flety, dwa oboje, dwa klarnety, dwa fagoty, cztery waltornie, trzy trąbki, dwa puzony, kocioł, czterech perkusistów, smyczki (ale bez skrzypiec) i trzy zestawy instrumentów amplifikowanych.
Scelsi udziela instrukcji dla niezależnych dynamik trzech grup amplifikowanych (w pierwszej grupie obój, rożek angielski I klarnet Es; w drugiej waltornia, saksofon tenorowy, piła grająca, altówka i podwójny bas; w trzeciej dwie trąbki i puzon). Pochodzenie tytułu jest nieznane.
Konx-Om-Pax, dwunastominutowe dzieło na chór I orkiestrę, to koronne osiągnięcie Scelsiego. Występuje tutaj największa orkiestra złożona kiedykolwiek przez Scelsiego. Dzieło podzielone jest na trzy części i wykorzystuje relatywnie prosty materiał, jest jednak zaprojektowane w celu osiągnięcia ogromnego krajobrazu dźwięku.
Układ, struktura i szczegółowość tego utworu przewyższa wszystkie wcześniejsze dokonania Scelsiego. Nawet głosy organowe są skrupulatnie określone, a połączenie “wszystkiego” w trzeciej części, a więc połączenie masywnej siły orkiestry i chóru, czyni nieuniknioną aluzję do wcześniejszej ody do radości. „Tytułem jest słowo „pokój” w trzech językach: starożytnym asyryjskim, w sanskrycie oraz w łacinie”. W podtytule Scelsi opisuje Konx-Om-Pax. Trzy aspekty Dźwięku: jako pierwszy motyw nieruchomości, jako siła twórcza oraz jako święta sylaba „Om”.
Giacinto Scelsi cz 4
Aktualnie jestem w trakcie pisania pracy licencjackiej. Temat to włoska solistyczna literatura fagotowa wydana po raz pierwszy w XX i XXI wieku. Przybliżam sylwetki kompozytorów, którzy napisali przynajmniej jeden utwór na ten instrument. Jednym z członków mojej “ściśle tajnej super fajnej” listy do opisania jest Giacinto Scelsi.
Parę lat temu przetłumaczyłem wkładkę do jednej z płyt CD z jego muzyką. Jako że nie będę całego tego tłumaczenia wykorzystywał w mojej pracy, umieszczę je tutaj, może komuś kiedyś się przyda ;>
Będę to wrzucał w kilku kawałkach, bo tekstu jest sporo.
– – – –
CZĘŚĆ 4
– – – –
MUZYKA
Canti del Capricorno
Canti del Capricorno to kolekcja dwunastu pieśni napisanych w latach 1962 – 1972, w większości dla i we współpracy z sopranistką Michiko Hirayama. Niektóre z Canti zostały napisane specjalnie na głos sopranowy, podczas gdy dla innych głos nie został określony. W interpretacji tych pieśni dużą rolę odgrywają improwizacja i „osobista inspiracja”.
Nie ma tutaj tekstu. Dźwięki są raczej fonemami – komórkami przypominającymi mowę, często zagłuszającymi – które poprzedzają lub wykraczają poza język jako środek ekspresji.
Canti del Capricorno Nr 1 (perkusja i sopran) to mroczne dzieło, którego kolory są podkreślone przez trudną technikę wokalną, która wymaga wytworzenia jednocześnie dwóch tonów.
Nr 2 (tenor) zaczyna się w najniższym rejestrze i przechodzi w punktowany rejestr środkowy, przy czym nuty stają się gładkie i płyną wewnątrz swojej przestrzeni. Charakterystyczny jest rytm anapestyczny (krótka wartość – krótka wartość – długa wartość).
Nr 18 (sopran i perkusja) wywołuje prymitywny rytuał. Perkusja wspomaga i napędza głos, wpędzając śpiewaka w ognistą i natarczywą walkę.
Nr 14 (tenor i perkusja) jest towarzyszem Canto Nr 18. Znów zostaje zasugerowany prymitywny rytuał, gdy głos i perkusja stają w dramatycznym pojedynku.
Nr 15 (sopran) stanowi przejście między doczesną walką a boskim spokojem pomiędzy ptakami a bestiami – pięć strof ptaka na zmianę z czterema strofami bestii.
Nr 19 (głosy i instrumenty) sugeruje pojednanie między naturą a rodzajem ludzkim poprzez odgłosy oddechu oraz zawodzące dźwięki instrumentów.
Giacinto Scelsi cz 3
Aktualnie jestem w trakcie pisania pracy licencjackiej. Temat to włoska solistyczna literatura fagotowa wydana po raz pierwszy w XX i XXI wieku. Przybliżam sylwetki kompozytorów, którzy napisali przynajmniej jeden utwór na ten instrument. Jednym z członków mojej “ściśle tajnej super fajnej” listy do opisania jest Giacinto Scelsi.
Parę lat temu przetłumaczyłem wkładkę do jednej z płyt CD z jego muzyką. Jako że nie będę całego tego tłumaczenia wykorzystywał w mojej pracy, umieszczę je tutaj, może komuś kiedyś się przyda ;>
Będę to wrzucał w kilku kawałkach, bo tekstu jest sporo.
– – – –
CZĘŚĆ 3
– – – –
Tajemnica
W latach sześćdziesiątych Scelsi zaangażował kwartet smyczkowy Quartetto di Nuova Musica (Massimo Coen and Franco Sciannameo, skrzypce; Giovanni Antonioni, altówka; Donna Magendanz, wiolonczela) do badania i grania jego muzyki, eksperymentowania z dźwiękiem i notacją, oraz nagrywania I publicznego wykonywania jego muzyki we Włoszech jak i za granicą. Przy jednej pamiętnej okazji (rzadko w tym okresie opuszczał dom) Scelsi wyjechał z kwartetem do Aten na Helleński Festiwal Muzyki Współczesnej w 1966 roku oraz na światową premierę swojego czwartego kwartetu smyczkowego. Podekscytowana publiczność domagała się powtórzenia dzieła w całości w ramach bisu.
Poza Scelsim, ważną postacią był uznany włoski kompozytor Vieri Tosatti (1920-2000) — od połowy lat czterdziestych do początku siedemdziesiątych sekretarz i współpracownik Scelsiego. Dokładna rola Tossattiego w rzeczywistym tworzeniu i zapisywaniu muzyki Scelsiego nie jest znana. Scelsi sam siebie nazywał często bardziej „posłańcem” niż kompozytorem, a to, do jakiego stopnia była to prawda w dosłownym znaczeniu, do śmierci Scelsiego wiedział tylko Tossatti. W ostatnich latach życia, niewidomy, mieszkający niedaleko Rzymu Tossatti wolał w tej kwestii zachować milczenie.
Poza kilkoma wykonaniami na żywo oraz serią nagrań począwszy od lat sześćdziesiątych, większość muzyki Scelsiego, w szczególności wielkie dzieła orkiestrowa, pozostała nieznana do października 1987 roku. Okazją była wówczas seria wykonań na Festiwalu Międzynarodowego Stowarzyszenia Muzyki Współczesnej w Kolonii. W trakcie festiwalu muzyka Scelsiego wywołała niespotykany wcześniej entuzjazm wśród wypełnionej widowni – podekscytowanie odkryciem. Od tego momentu publiczne wykonania jego dzieł zyskiwały coraz szersze i różnorodne grono odbiorców symfonii, muzyki kameralnej oraz miłośników nowej muzyki, jak również fanów muzyki new age i muzyki psychodelicznej.
Archiwum
- Styczeń 2021
- Grudzień 2020
- Listopad 2020
- Październik 2020
- Wrzesień 2020
- Sierpień 2020
- Lipiec 2020
- Czerwiec 2020
- Marzec 2020
- Styczeń 2020
- Grudzień 2019
- Listopad 2019
- Październik 2019
- Wrzesień 2019
- Sierpień 2019
- Czerwiec 2019
- Maj 2019
- Kwiecień 2019
- Luty 2019
- Grudzień 2018
- Październik 2018
- Wrzesień 2018
- Kwiecień 2018
- Maj 2017
- Kwiecień 2017
- Marzec 2017
- Luty 2017
- Grudzień 2016
- Kwiecień 2016
- Marzec 2016
- Październik 2015
- Wrzesień 2015
- Lipiec 2015
- Czerwiec 2015
- Maj 2015
- Kwiecień 2015
- Marzec 2015
- Luty 2015
- Styczeń 2015
- Grudzień 2014
- Listopad 2014
- Październik 2014
- Wrzesień 2014
- Lipiec 2014
- Czerwiec 2014
- Sierpień 2012
- Luty 2012
- Styczeń 2012
- Grudzień 2011
- Listopad 2011
- Sierpień 2011
- Maj 2011
- Kwiecień 2011
- Luty 2011
- Grudzień 2010
- Październik 2010
- Lipiec 2010
- Czerwiec 2010
- Kwiecień 2010
- Marzec 2010
- Luty 2010
- Styczeń 2010